ADORANT - postać klęcząca adorująca, modląca się nad postacią świętego, Boga. Od starożytności występuje do dziś, ściśle związany z religią i sztuką sakralną. Jest to również typ nagrobka.
CYZELOWANIE - czynność ściśle związana z wykańczaniem czegoś, wygładzeniem, dopracowywaniem. Może być wykonywana ręcznie lub mechanicznie. Polega na wstępnym oczyszczeniu przedmiotu , usunięciu zanieczyszczeń, nierówności i naddatków materiału. Dalsza część polega na dopracowywaniu szczegółów, wygładzaniu powierzchni i nadawaniu przedmiotowi ostatecznej formy.
HERMA - popiersie lub rzeźba nie tylko głowy ale i sylwetki o charakterze portretowym lub fantastycznym, osadzona na czworobocznym słupie zwężającym się ku dołowi. Występuje samodzielnie lub jako dekoracja tworząc plastry zwane hermowymi.
INKRUSTACJA RELIEFOWA - jest połączeniem wykładziny płaskiej i płaskorzeźbionej. Stosowana w meblarstwie niemieckim w XVII wieku.
INTARSJA - wykładanie przedmiotów drewnianych innym drewnem o różnych zabarwieniach i gatunkach. Wykładanie może tworzyć wzory geometryczne, roślinne, a niekiedy nawet krajobrazy i sceny rodzajowe. Technika znana już była w starożytności a w XIII wieku pojawiła się we Włoszech
KONTRAPOST - zasada kompozycji polegająca na ustawieniu postaci ludzkiej tak, aby ciężar ciała spoczywał na jednej nodze i na zrównoważeniu tej postawy lekkim wygięciem tułowia i ramienia w stronę odwrotną.
KORA - rzeźba kobiety uśmiechniętej , wyprostowanej. Precyzyjnie wykonana figura, szaty ułożone w jaskółczy ogon, zadowolona z siebie. Ten tym figury pochodzi ze staroż. Grecji z okresu archaicznego.
KSOANON- prymitywny drewniany posąg kultowy, będący pierwotnie belką, kolumną lub trzonem, któremu nadawano antropomorficzne kształty.
KUROS -figurka nagiego mężczyzny, wyprostowanego, uśmiechniętego, zadowolonego z siebie. Męski odpowiednik Kory.MEDALION - płaskorzeźba lub malowidło o owalnym obramieniu, często służył jako motyw zdobniczy w architekturze a w mniejszym formacie w meblarstwie, ceramice itp. Pojawił się w późnym renesansie i baroku.
MENSA - płyta kamienna tworząca górną część stołu ołtarzowego. Później wzbogacona w ornamenty i antependium.
NAGROBEK - forma rzeźbiarska oddająca cześć zmarłemu. W starożytności występował w postaci mauzoleum, stelli , mastab, piramid. W Bizancjum przyjął formę relikwii, w gotyku nagrobka tumbowego, w renesansie pojawił się typ wiecznej adoracji z postacią modlącą się i adorującą. W baroku wprowadzono popiersie także wrócono do urn ale z jednym elementem wnętrzności. W romantyzmie pojawiły się sarkofagi. Ponad to były także nagrobki w postaci urn twarzowych i domkowych a także medalionowych w postaci medalionu.
NIELLO - technika zdobienia przedmiotów metalowych polegająca na ryciu rysunków i wtapianiu w bruzdy mieszaniny srebra, miedzi, ołowiu, siarki i boraksu, co daje rysunek czarny, czasem granatowy lub szafirowo - szary.
ODLEW - przedmiot wykonany przez odtworzenie w twardym materiale, najczęściej metalu , modelu wykonanego z nietrwałej masy ( glina, wosk ) za pomocą formy odlewniczej.
PIEDESTAŁ - zobacz postument.
PŁASKORZEŹBA - element dekoracyjny ścian i innych części architektury. Rzeźba nie posiadająca charakteru przestrzennego. Rzeźba o charakterze płaskim.
POSTUMENT - podstawa zwykle przenośna, służąca do umieszczania rzeźby, wazonu, wyrobów rzemiosła art. itp.
POLICHROMIA-wielobarwne
malowidła lub dekoracja malarska rzeźby i wyrobów rzemiosła.
POLICHROMIA RZEŹBY - wielobarwne dekorowanie ( odpowiednio lub nie ) poszczególnych elementów rzeźby. Pojawiła się już w starożytności. Występuje na kamieniu, drewnie lub innym tworzywie.POMNIK - rzeźba upamiętniająca jakieś wydarzenie lub osobę, może również występować jako element architektoniczny jak np. łuk triumfalny.
POSĄG - przedstawienie postaci człowieka, rzadziej zwierzęcia o różnej wielkości, z różnego materiału.
PREDELLA - część ołtarza spoczywająca na mensie, zwykle zdobiona malowidłem lub rzeźbą. Stanowi podstawę retabulum.
RELIEF- kompozycja rzeźb wydobyta z płaszczyzny płyty kamiennej, drewna lub metalu z pozostawieniem w niej tła; przeznaczona do oglądania wyłącznie od frontu; uzyskana techniką rzeźbienia, kucia, odlewania itp. Dzieli się na płaski, wypukły i wklęsły.
RELIKWIARZ - sprzęt kultowy służący do przechowywania relikwii, wykonywany ze szlachetnych metali, kości słoniowej lub szkła, przybiera różnorodne kształty: ampułki , skrzynki, sarkofagu, krzyża i narzędzi męki.RETABULUM - nastawa ołtarza, zdobiona rzeźbami i malowidłami , spoczywająca na mensie lub tworząca dekoracyjną ścianę parawanową za ołtarzem.
SFINKS -w
sztuce starożyt. Egiptu wyobrażenie leżącego lwa z głową ludzką ( zwykle
portretem władcy ) pojawiające się od okresu starego państwa. Najsłynniejszy w
Gizie, wykuty w monolitycznej skale. był symbolem zwycięskiego władcy.
STIUK - materiał zdobniczy nakładany na ściany i elementy arch. wnętrz. W skład wchodzi wapno, piasek marmurowy, gips, klej i barwniki. Kształtuje się z niego motywy figur a nawet arch.STALLE - ozdobne ławy z wysokimi oparciami w kościele dla dostojników, duchownych, uczestniczących w nabożeństwie.
TUMBA - główna część nagrobków gotyckich i renesansowych o kształcie skrzyni zamkniętej od góry poziomą płytą z rzeźbioną postacią zmarłego. Umieszczana jest najczęściej bezpośrednio na posadzce kościoła, wykonywana zwykle z kamienia.
TRYPTYK - ołtarz składający się z trzech części : środkowej nieruchomej i dwóch ruchomych zamykanych skrzydeł.
Słownik Terminologiczny Sztuk Pięknych, wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2007
Bardzo ciekawy post. Z niektórymi terminami spotkałem się po raz pierwszy. Pozdrawiam :)
OdpowiedzUsuńDziękuję bardzo! :)
UsuńPozdrawiam